Sprawozdanie z działalności Zarządu Polskiego Towarzystwa Mariologicznego VII kadencji w okresie od 16 września 2017 roku do 4 czerwca 2021 roku

Ustępujący Zarząd Polskiego Towarzystwa Mariologicznego (dalej: PTM), w składzie:
ks. prof. dr hab. Marek CHMIELEWSKI – przewodniczący,
ks. dr hab. Janusz LEKAN, prof. KUL – wiceprzewodniczący,
dr Anna GĄSIOR – sekretarz,
dr Iwona KRYSIAK – skarbnik

oraz członkowie w osobach:
bp dr hab. Henryk CIERESZKO,
ks. prof. dr hab. Janusz KRÓLIKOWSKI,
prof. dr hab. Janusz KRĘCIDŁO MS,
ks. dr Teofil SIUDY
dr Mariusz TABULSKI OSPPE

został wybrany podczas Zebrania Plenarnego Sprawozdawczo-Wyborczego, które odbyło się dnia 16 IX 2017 roku w Zakopanem na zakończenie Międzynarodowego Kongresu Mariologiczno-Maryjnego nt. Fatima w Bożym planie zbawienia.

1. W chwili objęcia funkcji przez Zarząd VII Kadencji, PTM liczyło 154 członków, w tym 100 członków zwyczajnych i 54 członków korespondentów. W trakcie kończącej się kadencji odeszło do wieczności 6 członków. Są to:

Andrzej POTOCKI OP († 19 XII 2018)
Witold ZDANIEWICZ SAC († 14 X 2017)
ks. Gerard GROMKOWSKI († 12 X 2019)
Wojciech ŻYCIŃSKI SDB († 7 IV 2020)
kard. Zenon GROCHOLEWSKI († 17 VII 2020) – członek honorowy
Stanisław PRZEPIERSKI OP († 18 XI 2020)

Requiescant in pace!

Obecnie PTM liczy 131 członków czynnych, w tym: 89 zwyczajnych, 38 korespondentów, a ponadto 4 członków honorowych.

2. Zarząd PTM VII Kadencji odbył 12 posiedzeń, w tym 4 on-line ze względu na sytuację pandemiczną w Polsce:

a) 11 XI 2017 r., Skarżysko-Kamienna
b) 9-10 III 2018 r., Jasna Góra
c) 12 V 2018 r., Dąbrowa Górnicza
d) 22 X 2018 r., Jasna Góra
e) 1 III 2019 r., Myślenice
f) 24 V 2019 r., Warszawa-Praga
g) 12 IX 2019 r., Częstochowa (z udziałem gościa specjalnego – o. Stefano Cecchin OFM, przewodniczącego PAMI)
h) 28 II 2020 r., Częstochowa
i) 6 VII 2020 r., on-line
j) 18 IX 2020 r., on-line
k) 13 III 20211 r., on-line
l) 7 V 2021 r., on-line

3. W trakcie swoich posiedzeń Zarząd przyjął 8 nowych członków PTM, w tym: 1 zwyczajnego i 7 korespondentów, jak również awansował 3 członków-korespondentów na członków zwyczajnych.
Dokonując rewizji zaangażowania członków, Zarząd powziął decyzję o skreśleniu 20 członków, w tym 5 zwyczajnych i 15 korespondentów z racji nie spełnienia wymogów statutowych (por. Statut, art. 15, lit. 2). Przyjął także rezygnację z członkostwa 3 osób.

4. Realizując cele statutowe, Zarząd VII Kadencji za priorytetowe zadanie przyjął aktualizację Statutu PTM, nad którym prace trwały około dwóch lat i zostały uwieńczone zatwierdzeniem go przez 386. Zebranie Plenarne Konferencji Episkopatu Polski w Częstochowie dnia 28 VIII 2020 roku, jak również zaaprobowaniem przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych.
Odpowiednio do nowych zapisów Statutu zaktualizowano inne wewnętrzne akty prawne: Regulamin Zarządu PTM, Regulamin Komisji Rewizyjnej PTM i Regulamin Zebrania Plenarnego PTM.

5. Ważnym obszarem prac Zarządu było przygotowanie i zorganizowanie ogólnopolskich konferencji mariologicznych. Odbyły się następujące konferencje:
a) 22-23 X 2018 r. nt. Jasnogórska Matka i Naród. Z Bogurodzicą ku polskiej wolności myśli i czynu, Jasna Góra – pod honorowym patronatem Prezydenta RP,
b) 12-13 IX 2019 r. nt. Maryjność w Kościele i mariologia w teologiiz okazji dwudziestolecia PTM, Częstochowa,
c) zaplanowano na 6 XII 2021 nt. „Ojciec Twój i ja…” Maryja i Józef wobec Jezusa we współpracy z Katedrą Pneumatologii, Eklezjologii i Mariologii KUL, reprezentowaną przez: ks. dr hab. Kazimierza Peka MIC, prof. KUL i ks. dr hab. Antoniego Nadbrzeżnego, prof. KUL.
d) z powodu pandemii koronawirusa odwołano sympozjum przygotowywane we współpracy z Diecezją Warszawsko-Praską nt. „Stulecie «Cudu nad Wisłą»” – aspekty maryjne, zaplanowane na 15-16 V 2020 roku w katedrze św. Floriana w Warszawie-Pradze.

6. PTM było współorganizatorem lokalnych dwóch sesji mariologicznych w:
a) Dąbrowie Górniczej (Królowa Aniołów –Matka naszej wiary, 11-12 V 2018),
b) Myślenicach (Chwyćmy się śladów Maryi, 2 III 2019).
Towarzystwo współtworzyło także ogólnopolską konferencję naukową zorganizowaną przez częstochowski Uniwersytet Jana Długosza nt. „Tam Twoje serce, kędy skarb przebywa”. Jasna Góra – skarbiec kultury polskiej i europejskiej, 9-10 XII 2019 r.

Poszczególni członkowie PTM uczestniczyli w kilku różnych sesjach mariologicznych w ośrodkach uniwersyteckich, m.in. w:

  • Gnieźnie (sympozjum naukowe pt. Myśl mariologiczna i maryjna Johna Henry’ego Newmana – 16 III 2018 r. w Instytucie Kultury Europejskiej),
  • Częstochowie („Tyś naszą Hetmanką. Jasnogórskie drogi do niepodległości”– 6-8 XII 2018 r., Akademia im. Jana Długosza we współpracy z Jasną Górą),
  • Poznaniu (Ogólnopolska konferencja naukowa nt. Pielgrzymujemy z Jasnogórską Matką (Jestem – Pamiętam – Czuwam), 25 III 2019, UAM).
  • PTM udzieliło patronatu dwóm sesjom mariologicznym: w Gietrzwałdzie-Olsztynie (6-7 XI 2017) i w Gnieźnie (16 III 2018).

7. Owocem zwoływanych konferencji naukowych są publikacje:
a) w serii „Biblioteka Mariologiczna” ukazały się trzy tomy:

  • t. 21 – Fatima w Bożym planie zbawienia. Międzynarodowy Kongres Mariologiczno-Maryjny. Spotkanie Kustoszów Sanktuariów Polskich, Zakopane – Krzeptówki, 13-17 września 2017, red. G. M. Bartosik, M. Kowalczyk, Częstochowa-Zakopane 2018, ss. 313 + 13 nlb;
  • t. 22 – Jasnogórska Matka i Naród. Z Bogurodzicą ku polskiej wolności myśli i czynu. Ogólnopolska konferencja w 100. rocznicę odzyskania niepodległości i spotkanie kustoszów sanktuariów polskich, Jasna Góra, 22-23 października 2018 roku, red. M. Chmielewski, Częstochowa 2018, ss. 242;
  • t. 23 – Maryjność w Kościele i mariologia w teologii. Ogólnopolskie sympozjum z okazji dwudziestolecia istnieniaPolskiego Towarzystwa Mariologicznego, Częstochowa 12-13 września 2019, red. M. Chmielewski, K. Zadrożny, Częstochowa 2020, ss. 195.

b) Parafia pw. Narodzenia NMP w Myślenicach wydała książkę pt. Chwyćmy się śladów Maryi(red. M. Stoszek, Myślenice 2019, ss. 144), w której znalazły się trzy artykuły członków PTM: bp. H. Ciereszko, ks. M. Chmielewskiego i ks. J. Lekana.
Niestety, nie udało się opublikować materiałów pokonferencyjnych z sesji mariologicznej w Dąbrowie Górniczej z powodu braku zainteresowania ze strony proboszcza parafii.

8. Kontynuując podjętą przed laty współpracę PTM z Komisją Duszpasterską KEP, Zarząd PTM był koordynatorem opracowania przez członków PTM czterech edycji „Maryjnego zeszytu” w ramach ogólnopolskiego programu duszpasterskiego, który dociera do każdej parafii i ośrodka duszpasterskiego w Polsce.

9. PTM pod ustępującym Zarządem podtrzymywało współpracę z Papieską Międzynarodową Akademią Maryjną, czego wyrazem jest m.in. udział przewodniczącego PAMI o. Stefano Cecchina OFM w konferencji naukowej w 2019 roku z okazji dwudziestolecia PTM oraz udział Przewodniczącego w dwóch telekonferencjach z udziałem przedstawicieli towarzystw mariologicznych z całego świata (około 40 osób), które odbyły się 25 IV i 16 V 2020 r.
Do udziału w Nadzwyczajnym Międzynarodowym Kongresie Mariologicznym (on-line) nt. Mariologia i jej nauczanie. Sytuacja, propozycje, perspektywy, który odbył się w dniach 27-28 XI 2020 r., swój udział zgłosiło 8 członków PTM, będących wykładowcami mariologii.
Warto nadmienić, że w obecnym składzie PAMI, liczącej 449 członków, jest 31 Polaków (7 zwyczajnych, 16 korespondentów i 9 honorowych – członkowie zwyczajni, którzy ukończyli 75 rok życia), a wśród 171 zmarłych członków wymienia się 10 Polaków.
Z uwagi na COVID-19 odwołano 25. Międzynarodowy Kongres Mariologiczno-Maryjny w Rzymie nt. Maria tra teologie e culture oggi. Modelli, comunicazioni, prospettive, który miał się odbyć w dniach 9-13 IX 2020 r. Przełożony został na 8-12 IX 2021 r. W dalszym ciągu brak informacji o formie jego przebiegu.

9. Ważną sprawą działalności każdego stowarzyszenia jest jego strona materialno-finansowa. Dla usprawnienia obsługi finansowej PTM 21 XI 2018 roku dokonano zmiany na koncie PTM w banku PKO BP w Częstochowie. Od tego czasu obsługa konta jest dostępna przez Internet.
[…] Znaczny kapitał PTM jest „zamrożony” w wydawanych książkach z serii „Biblioteka Mariologiczna”.
O szczegółach dotyczących wpływów ze składek, a więc na jaką kwotę są zaległości składkowe, jakie były wydatki w ostatnim czasie, oraz kwestia wartości sprzedanych i niesprzedanych książek, poinformuje Skarbnik PTM w osobnym sprawozdaniu.

10. Nie bez znaczenia dla obecności PTM i jego działalności w przestrzeni publicznej jest założona za czasów Zarządu V Kadencji strona internetowa: http://www.ptm.rel.pl/, profesjonalna, działająca na systemie Joomla.
Jej diagnoza wykazała, że jesienią 2017 roku poddana była próbie hakerskiego włamania z któregoś z krajów latynoamerykańskich. Podjęto zatem próby „przełożenia” jej z na WordPressa, aby przy tej okazji uczynić ją bardziej responsywną, czyli dostosowaną do urządzeń mobilnych. Z uwagi na rozwlekłość w czasie, zaniechano dalszych prac nad jej zmianą. Natomiast konieczne jest jej uzupełnienie i bieżąca animacja, rozbudowa oraz dalsza profesjonalna obsługa.
O popularności tej strony świadczy fakt, że od początku istnienia jej zawartość odwiedzano 834269 razy (stan na 3 VI 2021).

11. Elementem poprawiającym wizerunkową stronę PTM było zrobienie na początku kończącej się kadencji roll-up, wykorzystywanego parokrotnie przy okazji konferencji naukowych, oraz okrągłej pieczęci z logo PTM.

12. Nie wszystkie zamierzenia ustępującego Zarządu udało się zrealizować. Kilka kwestii pozostaje do załatwienia lub zrealizowania przez nowy Zarząd PTM. Są to między innymi:
a) potrzeba umiędzynarodowienia działalności PTM, głównie przez ściślejszą współpracę z PAMI i powiązanymi z nią krajowymi towarzystwami mariologicznymi w Europie i na świecie. Temu celowi mogłaby służyć anglojęzyczna a także włoska wersja strony internetowej PTM. Należałoby zadbać o tłumaczenia na język angielski najcenniejszych tekstów np. z „Biblioteki Mariologicznej” i zamieścić je na stronie PTM;
b) to zadanie może okazać się potrzebne w związku z inicjatywą PAMI stworzenia „Mariapedii” – wzorowanej na „Wikipedii” ogólnodostępnej internetowej encyklopedii mariologicznej, przede wszystkim w języku polskim, ale także w językach obcych. W ten sposób realne stałoby się szersze oddziaływanie PTM na polską maryjność i mariologię, ostatnio mocno fałszowaną przez różnych „charyzmatycznych głosicieli”, głównie w Internecie […];
c) potrzebne byłoby systematyczne opracowywanie i publikowanie (internetowe i papierowe) polskiej antologii tekstów maryjnych, które wyszły spod pióra wybitnych polskich świętych i teologów. W ten sposób polska maryjność i mariologia miałyby głębsze zakorzenienie w narodowej tradycji;
d) należałoby na nowo przemyśleć i zwerbalizować (spisać) strategię działalności PTM na najbliższą i kolejne czteroletnie kadencje, mając na względzie określoną w Statucie naukową i popularyzatorską działalność PTM. Być może należałoby na nowo przemyśleć charakter współpracy PTM z Komisją Maryjną KEP i Zespołem do spraw Sanktuariów przy KEP (stowarzyszeniem kustoszy sanktuariów maryjnych). Dotychczas ta współpraca układała się bardzo dobrze, o czym świadczy liczne grono członków PTM w obydwu gremiach i wielu kustoszy w szeregach PTM, jednak – jak się wydaje – należałoby ją bardziej skonkretyzować i zdynamizować;
e) otwartym pozostaje problem faktycznego zaangażowania członków PTM w prace Towarzystwa, a więc – oprócz merytorycznego zaangażowania profesorów w popularyzację mariologii i zdrowej maryjności – regularność płacenia składek, które są głównym źródłem finansowania działalności Towarzystwa, frekwencji w podejmowanych inicjatywach (głównie sesje naukowe), dystrybucja publikacji PTM („Biblioteki Mariologicznej”), przekazanie ich części do bibliotek kościelnych zrzeszonych w „FIDES” itp.
Należy sądzić, że bardziej przejrzyste kryteria przynależności do PTM, określone w znowelizowanym Statucie, będą w dłuższej perspektywie służyć zdynamizowaniu aktywności członków, których liczebny przyrost nie jest wprost proporcjonalny do rosnącej średniej ich wieku. Należałoby zatem dołożyć starań o „odmłodzenie” i bardziej unaukowienie PTM;
f) odpowiadając na sugestię przewodniczącego PAMI o. Stefano Cecchin, należałoby również wzmocnić i odmłodzić polski udział w szeregach członków PAMI, uwzględniając jasne kryteria członkostwa;
g) mając narzędzie w postaci znowelizowanego Statutu, należałoby bardziej
zadbać o stronę formalno-organizacyjną, która w pracach Zarządu jest bardzo ważna i niezwykle pomocna. […].

13. Podsumowanie. Pomimo wielu udanych inicjatyw w ramach statutowej działalności PTM, ustępujący Zarząd VII Kadencji ma świadomość wielu zadań, których nie udało się zrealizować, także ze względu na sytuację pandemiczną. Niemniej jednak za najważniejsze osiągnięcie uznaje nowelizację Statutu PTM i powiązanych z nim aktów prawnych (Regulaminów: Zarządu, Komisji Rewizyjnej i Zebrania Plenarnego), co daje mocne podstawy do dalszej działalności i rozwoju PTM na najbliższe kilkanaście czy kilkadziesiąt lat.
W związku z tym należą się słowa uznania i podziękowania wszystkim PT. Członkom ustępującego Zarządu, którzy nie szczędzili czasu i sił w służbie wspólnemu dzieło, jakim jest PTM. Słowa wdzięczności w imieniu Zarządu kieruję do członków Komisji Rewizyjnej, którzy jako obserwatorzy uczestniczyli niemal we wszystkich posiedzeniach Zarządu, nie tylko sprawując merytoryczny i formalny nadzór, ale służąc także dobrą radą i braterskim wsparciem.

Jako Przewodniczący PTM, osobiście dziękuję za okazane mi zaufanie i powierzenie kierowania tym zacnym Towarzystwem, mimo iż nie jestem z wykształcenia mariologiem. W Zakopanem, 16 IX 2017 r., podczas ostatnich wyborów Zarządu, wobec zaistniałego wówczas impasu formalno-prawnego, który wynikał z ówczesnych zapisów statutowych, zgodziłem się przyjąć tę funkcję tylko na okres przejściowy. Przekazuję zatem PTM pod nowy zarząd ze świadomością, że może wprawdzie nie wniosłem istotnego wkładu merytorycznego, ale i z nadzieją, że jest ono dobrze przygotowane pod względem formalno-organizacyjnym do dalszej owocnej działalności na chwałę Przenajświętszej Trójcy i cześć Maryi Królowej Polski.

Lublin-Częstochowa, 3 czerwca 2021 r.
W imieniu Zarządu PTM VII Kadencji
Ks. prof. dr hab. Marek Chmielewski